دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در ۲۵ مرداد ماه سال ۱۳۶۶(یعنی پنج سال پس از پیشنهاد هاشمی رفسنجانی ریاست مجلس شورای اسلامی وقت) فعالیت خود را آغاز کرد. این دانشگاه در آغاز با رشته‌های معارف اسلامی، زبان انگلیسی و ریاضیات در مقطع کارشناسی پیوسته و حسابداری، دینی عربی، ادبیات فارسی، آموزش ابتدایی و علوم تجربی در مقطع کاردانی آموزش معلمان و با ۶۴۲ نفر دانشجو و ۶ نفر کارمند و با تلاش‌ها و پیگیری‌های علی اکبر فامیل روحانی (اولین رئیس دانشگاه) شروع به کار نمود.

این واحد دانشگاهی با توجه به عدم استفاده از هر گونه بودجه دولتی یا کمکهای مردمی، در سی وششمین سال تأسیس خود گامهای بزرگی را برداشته‌است چنان‌که، با فضای آموزشی افزون بر ۱۴۰ هکتار بیش از ۱۰ هزار نفر دانشجو که در حال تحصیل در حدود ۲۱۴ رشته دانشگاهی، نظیر مهندسی شهرسازی، مهندسی عمران،مهندسی برق، مهندسی معماری، مهندسی کامپیوتر، مهندسی مکانیک، مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست، پرستاری، زیست‌شناسی علوم جانوری ، زیست‌شناسی سلولی ملکولی (میکروبیولوژی)، ریاضی، فیزیک اتمی و مولکولی، فیزیک هسته‌ای، علوم سیاسی، جغرافیا، مدیریت، حقوق و… دارد.

این دانشگاه ۲۳۷ نفر عضو هیئت‌علمی، ۳۰۰ نفر کارمند، ۲۱۴ رشته دارد و با حدود ۷۰هزار نفر فارغ‌التحصیل با داشتن چهار دانشکده (علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، هنر ومعماری) و همچنین ۵ مرکز آموزشی تحت پوشش در شهرستان‌های استان همدان، در ردیف بزرگترین واحدهای دانشگاهی و از لحاظ درجه‌بندی به عنوان (واحد بسیار بزرگ نوع الف) قرار گرفته‌است.

چشم انداز دانشگاه آزاد اسلامی همدان حرکت به سوی "دانشگاهی کار آفرین و موثر در رشد و توسعه اقتصادی کشور"، "برتر در ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی به اقشار مختلف جامعه"، "پیشتاز در تولید علم، نظریه و اندیشه"، "مجهز به مراکز پژوهشی پیشرفته بر اساس استانداردهای بین‌المللی"، "پاسخگو به انتظارات جدید جامعه" و "شناخته شده در مجامع معتبر بین‌المللی که فارغ‌التحصیلان آن جامعة انسانی آینده را خواهند ساخت"، است